Berlijn tips

Annemiek, ik ga binnenkort naar Berlijn, heb je nog tips voor mij?

Deze vraag kreeg ik zo regelmatig dat ik in samenwerking met een vriend die ook vaak in Berlijn komt een paar jaar geleden onderstaand lijstje heb opgesteld. Een Word- bestandje dat wij eenvoudig konden e-mailen naar bekenden die een paar dagen Berlijn hadden geboekt.

Onderstaande bezienswaardigheden zijn altijd goed maar Berlijn is een dynamische stad. De restaurants die de ene vakantie nog hip zijn, zijn de volgende vakantie alweer gesloten. Bovendien veranderen we zelf ook. Ging ik eerst naar Berlijn met vrienden en groepen leerlingen. Nu bezoek ik de stad met mijn gezin.

De vraag om Berlijn tips nam af, ook vrienden kregen kinderen en hun de vakanties veranderden. De onze ook, hoewel we ons niet opsloten in bungalowparken maar de stad bleven bezoeken. Het bezoeken van een stad met kleine kinderen kan ik iedereen aanraden. Vandaar deze blog: Berlijn met kind.

Berlijn Tips (uit 2004)

1. Brandenburger Tor

Deze poort werd in de 18^e eeuw gebouwd als waardige afsluiting van Unter den Linden. Na de bouw van de muur werd de poort het symbool van de verdeelde stad op de grens van Oost- en West-Berlijn. Na de val van de muur werd hier een groot volksfeest gevierd. Op de poort staat de Quadriga. Een wagen met vier paarden die gemend worden door Victoria, de godin van de overwinning. In de verte staat ze ook op de Siegessäule.  In WOII werd de quadriga verwoest en erna opnieuw gegoten. Op 3 oktober 2002, de dag van de Duitse eenheid, is de poort na een restauratie van twee jaar feestelijk heropend.

Tip: Naast de Brandenburger Tor is het terrein met alle pilaren van het nieuwe Holocaust Mahnmal.

Taarttip: Hotel Adlon achter de B’Tor aan Unter den Linden. Erg chic en duur. Geopend in 1907, afgebrand in 1945 en volledig in oude stijl herbouwd na de eenwording heropend in 1997. Michael Jackson bungelde hier zijn baby zoontje uit het raam.

2. Reichstag/Regierungsviertel

De Reichstag is de vergaderplaats van het Duitse parlement. Hiernaast ligt de regeringswijk. Hier zijn nieuwe gebouwen neergezet toen de regering na de Wende vanuit Bonn naar Berlijn kwam. In dit Regierungsviertel is ook een nieuwe werkruimte gebouwd voor de kanselier. Het heeft de bijnaam Waschmaschine gekregen. Daartegenover is het Huis van de Afgevaardigden. Aan de andere kant van het Regierungsviertel staat het Lehrter Bahnhof. Dit station zal het nieuwe Centraal Station van Berlijn worden.

 3. Potsdamerplatz.

Dit plein was al voor WOII zo druk dat er stoplichten moesten komen. In WOII werd het plein verwoest en daarna werd de muur er op gebouwd. Na de sloop van de muur moest de Potsdamerplatz weer het nieuwe centrum van Berlijn worden. In de negentiger jaren was hier de grootste bouwput van Europa. Nu staat hier een nieuw centrum met winkels , restaurants en kantoren. De nieuwbouw werd gefinancierd door grote bedrijven. Het eerste voltooide gebouw was het Daimler-Benz-Areal ontworpen door Renzo Piano en Christoph Kolbecker. In het noordelijke deel ligt het Sony-Centre, ontworpen door Helmut Jahn. Op de plaats van het Sony-Centre stond vroeger Hotel Esplanade. Nu staat een restant van dit Hotel middenin het Sony Centre. Ook is hier de Marlene Dietrichplatz, een postuum eerbetoon aan een vrouw die Berlijn had verraden door naar Hollywood te gaan.

4. Hackesche Höfe

Negen aaneengesloten hofjes die in de DDR-tijd verwaarloosd zijn, maar de laatste jaren nu helemaal gerestaureerd. Veel dure winkeltjes, maar ook eentje om je souvenirs te kopen. De Ampelmanshop met allemaal artikelen met het DDR-stoplichtmannetje erop. Als je wilt weten of je in West of Oost Berlijn bent hoef je alleen maar op de stoplichten te letten: het stoplichtmannetje is Oost Berlijns. Let ook eens op de Stolpersteine die je op de straat ziet voor de in gang van de hofjes. Deze liggen door heel Duitsland voor huizen waar in de oorlog mensen (joden, homo’s) zijn weggehaald.

5. Kurfürstendamm

De wereldberoemde Kurfürstendamm die door Berlijners kortweg Ku’damm wordt genoemd is Berlijns populairste chique winkelstraat. Het gaat hier om zien en gezien worden. Dit was het stadshart van West-Berlijn. De straat is in totaal 3,5 kilometer lang en was al in de 16^e eeuw bekend als ruiterpad van keurvorst Joachim II naar zijn jachtslot Grunewald. In die tijd was Berlijn de hoofdstad van het keurvorstendom Brandenburg. Later werd het een echte straat met mooie gevels. Na de bombardementen in WOII heeft men de beschadigde huizen aan de  Ku’damm weer opgebouwd, maar hoofdzakelijk met moderne gevels.

Taarttip: Op de hoek van de Kurfürstendamm en de Joachimstahlerstraße zit café Kranzler. Het is een rond balkon op de tweede verdieping. Veel taart, maar wel een beetje oubollig.

6.Gendarmenmarkt

Misschien wel het mooiste plein van Berlijn. Drie monumenten domineren dit plein. In het midden de schouwburg (Schauspielhaus) met aan weerszijden de Franse (rechts) en de Duitse Dom (links)

 7/8. Berliner Dom/Museuminsel

Hier liggen de leden van het vorstengeslacht Hohenzollern begraven. Achter de Dom ligt het Museuminsel. Het eiland heeft zijn naam te danken aan het grote aantal musea dat zich hier bevindt. Het Pergamonmuseum is één van de bekendste.

9. Charlottenburg

Door de afbraak van het stadspaleis werd dit het bekendste paleis van Berlijn. Eind 17^e eeuw bouwde architect Nering een klein slot voor Sophie Charlotte, de tweede vrouw van koning Frederik Willem I. Het werd al snel uitgebreid met twee vleugels. Beide vleugels worden nu gebruikt als musea. Het slot brandde in 1943 bijna helemaal af. Na de oorlog werd het paleis prachtig gerestaureerd. Ook binnen werden veel zalen in oorspronkelijke staat hersteld.

Op het slotplein staat een ruiterbeeld van de Grote Keurvorst Frederik Willem. Tijdens de oorlog werd het beeld weggehaald in verband met de bombardementen. Het zou op een schuit naar een veilige plaats worden gebracht, maar de boot zonk enkele kilometers verderop in de Tegeler See. Pas rond 1950 werd het beeld boven water gehaald, schoongemaakt en teruggezet. Achter het slot is een grote tuin, waar veel Berlijners bij mooi weer hun rust zoeken. Er is een karpervijver, een Belvedere (mooi uitzicht) en een mausoleum, waar de eerste Duitse keizer Wilhelm I ligt.

In een gedeelte van het paleis bevindt zich het prehistorisch museum. Ook aan de overkant zit een oudheidkundig museum. In dit Egyptische museum staat de wereldberoemde kalkstenen buste van koningin Nefertete. Zij leefde rond 1350 v. C.en was de echtgenote van farao Echnaton.

10.Televisietoren/Alexanderplatz

Hoogste bouwwerk van de stad (365 m) uit 1969 Bovenin is een draaiend café zodat je in een halfuur uitzicht naar alle kanten hebt gehad. Bijnaam: “Telespargel”

Net als de Potsdamerplatz was de Alexanderplatz (Alex) een heel druk plein in Berlijn. In WOII werd ook dit plein verwoest. In de jaren 60 werd het herbouwd als centrum van Oost-Berlijn. Het is een leeg troosteloos plein geworden. Aan de noordkant staat het Forumhotel (vroeger hotel Stadt Berlin met 30 verdiepingen en aan de oostkant het 13 etages hoge Haus des Lehrers. Het S-bahnstation is al helemaal opgeknapt. De rest van het plein volgt. Met veel hoge torens zal het gaan lijken op een Amerikaanse binnenstad. Werp ook “even” een blik op de Karl Marx Allee… communistische architectuur!

11.Kaiser Wilhelmgedachtniskirche.

De neoromaanse Kaiser Wilhelmkirche werd tussen 1891 en 1895 naar ontwerp van Franz Swechten gebouwd ter ere van keizer Wilhelm I.  Op 23 november 1943 werd de kerk door een bombardement verwoest. In de jaren na WOII vroeg men zich af of de oude torenstomp moest worden afgebroken. De Berlijners wilden hun kerk, of eigenlijk ruïne, behouden. Daarom bouwde Egon Eiermann tussen 1959 en 1961 een nieuw kerkgebouw rondom de ruïne. Aan de ene kant een achthoek van blauw glas (kerkzaal) en aan de andere kant een zeskantige toren (wereldwinkel beneden). Sindsdien geldt de kerk als een symbool voor Berlijn en tegelijk als een waarschuwend oorlogsgedenkteken. In de ruïne werd in 1987 een gedenkhal ingericht, met bijvoorbeeld een kruis uit de kathedraal van Coventry, die in WOII door Duitse bommen werd beschadigd. Dit als teken van verzoening.

12.KaDeWe (Kaufhaus des Westens)

Bekendste warenhuis van Berlijn. Het werd in 1927 door Hermann Tietz aangekocht en hoort nu tot het Hertie-concern. In Europa is alleen Harrods in London een groter warenhuis. Nadat het in WOII volledig uitbrandde , werd het op 3 juli 1959 opnieuw geopend. Het warenhuis beschikt over 7 verdiepingen. Een bijzondere verdieping is de zesde verdieping met de meest uiteenlopende voedings- en genotmiddelen. Men zegt wel eens “Als iets bij KaDeWe niet te koop is, dan bestaat het niet” . Na WOII was KaDeWe het symbool van het succes van West-Berlijn.

13. Jüdisches Museum

Dit museum van de Amerikaanse architect Daniel Liebeskind is het opvallendste van alle nieuwe gebouwen in Berlijn. De bijzondere architectuur trok al vele bezoekers, terwijl het museum nog niet eens ingericht was. Het gebouw is zo apart dat veel mensen het wel leeg hadden willen laten. Leegte was ook het uitgangspunt als herinnering aan de weggevoerde Joden.

 Het museum zit vol symboliek. Het zigzag-ontwerp doet denken aan een uitgeklapte davidster, maar er is ook een andere verklaring voor de vorm. Liebeskind schijnt de kaart van Berlijn gepakt te hebben en heeft alle plaatsen die belangrijk waren voor de joodse gemeenschap met elkaar verbonden. De Holocaust-toren is net een put. Als je erin staat zie je licht bovenin, maar je kan er onmogelijk bij. En in de Tuin van de Ballingschap staan 7 x 7 zuilen. Daarvan zijn 48 zuilen gevuld met aarde uit Berlijn (bovendien werd in 48 de staat Israël gesticht) en één met aarde uit Jeruzalem. (dit is de middelste die Berlijn als centrum symboliseert. Je kan er tussendoor lopen, maar het loopt heel moeilijk, net als gevluchte Joden die overal weer een nieuw (onzeker) bestaan moeten opbouwen . 

14. Bernauerstraße. (Uitkijktoren pas vanaf 10.00 uur open)

Ook hier staat nog een restant van de muur. Het overgebleven deel in de Bernauerstraße dient nu als het officiële herdenkingsmonument. In de Bernauerstraße stonden de huizen in de wijk “Mitte” (Oost) terwijl de rijweg en stoep tot “Wedding” (West) behoorden. Toen de DDR-soldaten de ramen kwamen dichtmetselen sprongen de mensen uit de ramen om in het Westen te kunnen zijn.

15. Olympiastadion

Pas gerestaureerd. Klaar voor de WK. Met een rondleiding kom je ook binnen!! Rondleidingen om 11.00, 13.00 en 15.00 uur.

16. Nikolai Viertel

 Wijkje achter het Rote Rathaus, bij Alexander Platz. Je waant je in de Middeleeuwen. Dit wijkje is gebouwd, herbouwd eigenlijk in de 80er jaren van de twintigste eeuw ter gelegenheid van het 750 jarig bestaan van Berlijn. Je kunt er heerlijk lunchen aan de Spree Ufer met zicht op het foeilelijke Palast der Republik, het gebouw van de DDR regering. 

Lunchtip: Georgbrau Spreeufer 4  in het Nikolai Viertel. De bediening is langzaam maar de Eisbein en het zelfgebrouwen bier zijn goed plus een fantastisch terras!

17. Haus am Checkpoint Charlie/ Peter Fechter Mahnmal

Voormalige grensovergang van Oost naar West Berlijn voor buitenlanders. Charlie staat voor C in het militaire alphabet. De eerste grensovergang voor buitenlanders van West naar Oost Duitsland was Checkpoint Alpha, daarna kwam Checkpoint Bravo bij het binnenkomen van West Berlijn en daarna dus Checkpoint Charlie als je weer naar het oosten ging. Hier zijn vele roemruchte vluchtpogingen geweest zoals die van de 17 jarige Peter Fechter die hier onder het oog van de binnen-, en buitenlandse pers een paar dagen heeft liggen doodbloeden in 1962. Om de hoek is een gedenkteken voor hem in de Zimmerstrasse. Het museum Haus am Checkpoint Charlie is ook de moeite waard en is ook ’s avonds open.

    18. Niederkirchnerstraße

Vlakbij Checkpoint Charlie ligt de Niederkirchnerstraße. Daar loop nog eens stuk oorspronkelijke muur. Was in WOII het Prinz Albrecht Gelände waar het hoofdkwartier van de Gestapo en de Reichssicherheitshauptampt waren. Je kunt in de voormalige fundering van deze gebouwen hetTopografie de Terrors bezoeken met een openlucht tentoonstelling over deze straat in WOII.

19. Berliner Zoo

20. Siegesaule

Ook leuk om te beklimmen

Andere hoge uitkijkpunten: Fernsehturm op Alexanderplatz, Europa Centre aan de Kurfürstendamm en het Panorama in het  Daimler-Chrysler gebouw aan de Potzdammerplatz

 Tip: Voor uitgaan, eten en bioscoopbezoek: Koop het tijdschrift Zitty.